Trzylatek to nadal dziecko pełne energii.
Żywo biega, skacze ze złączonymi nogami, czasami próbuje skakać na jednej nodze. Uwielbia zabawy w ruchu. Ogromną radość sprawią mu wspólne biegi i tańce. Wyjście na rower to wspaniała nagroda czy też forma spędzenia popołudnia z rodzicami. Dobrym pomysłem jest odwiedzanie placów zabaw i zachęcanie malucha do pokonywania różnego rodzaju przeszkód. Pamiętajcie by jednak nie narzucać zbyt trudnych aktywności. Słuchajcie swojego dziecka i okażcie zrozumienie gdy powie, że czegoś nie chce zrobić. Pomagajcie ale w taki sposób by dziecko miało przekonanie, że poradziło sobie z przeszkodą samo. To wzmocni jego poczucie pewności siebie a i przysporzy się pozytywnie rozwojowi fizycznemu.

Coraz lepsza jest także koordynacja pomiędzy wzrokiem i ręką.
Dobrą więc zabawą może okazać się układanie puzzli. Dziecko jest w stanie znaleźć element odpowiadający kształtem i rysunkiem całości. Dopasowywania nadal będzie jednak jeszcze przypadkowe.

Trzylatek zaczyna  rysować.
Potrafi trzymać kredkę w dłoni tak jak dorosły. Dzięki temu możliwe jest tworzenie artystycznych dzieł. Najczęściej kartka jest zwyczajnie nabazgrolona. Ale pojawiają się już pierwsze formy jak prosta linia czy też koło. W krótce na kartce pojawią się ludzie (tzw. Głowonogi) oraz słoneczka, chmurki i drzewka. Rysowanie to także dobry sposób na poznawanie świata, kolorów i kształtów.

Mały inżynier.
Ogromną radość dziecku sprawią zabawy w których będzie mógł coś poprzykręcać, budować, składać, lepić i macać. Dziecko w tym wieku jest szczególnie wrażliwe na dotyk. Szczególnie więc lubi rzeczy miękkie i delikatne.

Może sam się ubrać!
Zwiększająca się sprawność fizyczna i motoryczna sprawia, że maluch może samodzielnie się ubrać. Wie jak zapina się guziki choć ta umiejętność może okazać się zbyt trudna dla malutkich paluszków. Tak samo dzieje się ze sznurowadłami. To stale zbyt trudne zadanie dla trzylatka.

Zaczyna dominować jedna strona ciałą.
Okres pomiędzy 30 a 36 miesiącem to także czas określenia się dominującej części ciała. Dziecko zaczyna większość rzeczy wykonywać lewą lub prawą ręką.

Ogólnie trzylatek to sprawny ruchowo dziecko, zdolne do długich spacerów i precyzyjnych ruchów, którym chętnie się poddaje.

Autor: mgr Marta Żysko-Pałuba, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU

Dziecko w wieku pomiędzy 2,5 a 3 lata nadal prezentuje myślenie przedlogiczne.
Oznacza to, że przedmiotom nadaje cechy ludzkie i tak słonko jest szczęśliwe. Nadal w myśleniu jest bardzo egocentryczne, a więc nie potrafi spojrzeć na sytuację z innej niż własnej perspektywy. Myślenie przedlogiczne to także łączenie pewnych zdarzeń ze sobą. Jeśli więc dziecko nauczy się, że popołudnie jest po drzemce i pewnego dnia nie będzie jej miało uzna, że to jeszcze nie popołudnie. Z drugiej strony maluch świetnie zaczyna radzić sobie z puzzlami dopasowując do siebie poszczególne elementy. W większości przypadków maluchy znają podstawowe kolory. Niektóre z nich potrafią liczyć do 3. Chętnie korzystają z umiejętności rysowania, wycinania, klejenia i lepienia.

Ma wybujałą wyobrażnię.
Ich wyobraźnia nie zna granic w związku z czym maluchy są w stanie wymyśleć niestworzone historie.  Chętnie się z nimi dzielą więc zachęcam do rozmów. Poznawanie świata oczami dziecka to fantastyczna przygoda. W tym wieku dziecko potrafi już poznawać i doświadczać świat przy pomocy słów, gestów. To pozwala na tworzenie fantastycznych zabaw, które w głównej mierze wywodzić się będą z wyobraźni. Nie zdziwcie się więc jeśli łyżeczka od herbaty stanie się lalką, pudełko samochodzikiem. Jednego dna miś może być dzieckiem, a następnego po prostu misiem. Nie przyjmujcie więc raz ustalonej wersji dziecka za ostateczność. To wszystko będzie się zmieniać jak w kalejdoskopie – dlatego zawsze pytajcie, dociekajcie. Bądźcie zainteresowani swoim dzieckiem. Okażcie mu swoją ciekawość.

Wymyślony przyjaciel.
Ten wiek to także szansa na pojawienie się wymyślonego przyjaciela. Do pewnego okresu taki wymyślony przyjaciel to norma rozwojowa. Bacznie jednak kontrolujcie czy przypadkiem nieistniejący ktoś nie zdominował życia waszego dziecka. W takiej sytuacji warto skonsultować się z psychologiem.

Lubi odgrywać role.
Inną formą zabawy, która jest przejawem rozwoju intelektualnego dziecka to odgrywanie ról. Dziecko poznając, różnicując, a także chcąc lepiej zrozumieć otaczający je świat zaczyna odtwarzać własne doświadczenia w zabawie. Nagle więc mały przedszkolak stanie się nauczycielem, lekarzem, mamą, tatą, dentystą czy sprzedawcą. Ogromną radość sprawicie mu jeśli dołączycie się do takiej zabawy. Pamiętajcie, że możecie to wykorzystać do przekazania wiedzy dziecku, a także by lepiej poznać uczucia i myśli malucha związane z danym przeżyciem. Jeśli więc wasz szkrab przeżywa lęki przed wizytą dentysty pobawcie się z nim w dentystę w domu. Zabawa może być różna. Czasem to dziecko może być dentystą, a czasem wy sami. Dzięki tej aktywności przybliżycie maluchowi informacje na temat wizyty u dentysty. Spróbujecie rozwiać jego wątpliwości. Dzięki temu strach dzieciątka ulegnie zmniejszeniu. Uwaga – nie oznacza to, że przestanie się ono w ogóle takiej wizyty bać.

Autor: mgr Marta Żysko-Pałuba, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU

U malucha nadal są obecne różnego rodzaju lęki.
Potrafi je wyolbrzymiać gdyż jego wyobraźnia nadal nie odróżnia świata realnego od fikcyjnego. Nazywaj więc uczucia dziecka i pomagaj mu znaleźć właściwe dla niego (uwaga: nie dla siebie!) rozwiązanie. Unikaj wyśmiewania i żartowania z dziecka. Maluch w tym wieku jest szczególnie wrażliwy na komentarze pod własnym adresem. Zbyt często powtarzane etykietki typu „łobuzie”, „bekso”, „sierotko” sprawią, że maluch w taki sposób będzie siebie postrzegał. Mało tego dziecko zacznie się zachowywać zgodnie z przypisaną cechą.

Mały złośnik.
Trzylatek obraża się gdy się z niego żartuje, złości gdy coś jest nie po jego myśli. Często nie chce słuchać dorosłych i stara się robić to na co ma ochotę. Większość trzylatków jest bardzo wstydliwych. Okażcie więc zrozumienie zamiast zirytowania zwłaszcza gdy maluch będzie się wstydził przywitać z babcią, którą doskonale zna.

Kontakty z rówieśnikami.
Pojawianie się rodzeństwa w domu powoduje nasilenie takich uczuć jak złość, agresja i zazdrość. Często prowadzą one do rywalizacji. Zdroworozsądkowe podejście dorosłych sprawi, że taka sytuacja pozytywnie wpłynie na kształtowanie się charakteru i osobowości malca. Pamiętaj jednak by nie zachęcać malucha do donosicielstwa. Reagujcie tylko w sytuacjach kiedy wasza interwencja jest niezbędna czyli wtedy gdy dzieje się coś rzeczywiście niebezpiecznego i zagrażającego dla dziecka.

Okres 36 miesięcy to także czas pójścia do przedszkola.
To wielkie wydarzenie w życiu małego człowieka. Początkowo wasze dziecko ma prawo do tego by przeżywać ogromne lęki i żale. Normą są ataki histerii i apatyczne zachowania w domu. Nie obarczajcie własnego dziecka obowiązkiem świetnej adaptacji. Każdy bowiem ma prawo do pomarudzenia, okazywania większej czułości i stałego zapewniania o miłości. Dziecko zbyt szybko i nagle pozostawione w przedszkolu na bardzo długi czas może poczuć się odrzucone i niechciane. Zadbajcie więc by mały przedszkolak czuł się pewnie w nowej sytuacji. Nazywajcie jego uczucia, tłumaczcie skąd się wzięły i wspólnie z dzieckiem szukajcie odpowiednich rozwiązań. Nie zapomnijcie o zapewnianiu o swojej miłości. Unikajcie karania i ośmieszania. Chwalcie za każdy najmniejszy sukces. To sprawi, że młody człowiek szybko upora się z nową sytuacją.

Autor: mgr Marta Żysko-Pałuba, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU

Z rówieśnikami.
Może zdarzyć się, że chętnie na chwilę pożyczy zabawkę, zrobić coś miłego dla drugiej osoby – nie oczekuj jednak, że w ten sposób będzie się zawsze zachowywał. 3 latek jest bowiem na początku budowania umiejętności społecznych, bycia w grupie, dzielenia się i współpracy. Warto z maluchem odwiedzać jak najczęściej place zabaw i piaskownice by mógł on obcować z rówieśnikami. To świetnie przygotuje go do przedszkola. Zwiększona tolerancja na zachowania rówieśników nie oznacza, że trzylatek zawsze będzie czuły i przyjaźnie nastawiony. Dziecko nadal reaguje impulsywnie. Uderzone z pewnością spróbuje oddać. Wyraz czułości może równie szybko zamienić się w atak agresji. Nie potrafi jeszcze postawić się w roli drugiej osoby. Na świat nadal patrzy jedynie z własnej perspektywy. Tym bardziej zachęcam do częstych kontaktów z rówieśnikami. Nie ingerujcie zbyt szybko. Pozwalajcie by wasza pociecha samodzielnie radziła sobie z trudnościami. Wspierajcie ale nie narzucajcie swojej woli.

Rytuały dnia.
Mały przedszkolak często jest już dosyć pewny siebie, na tyle, że nie potrzebuje stałych rytuałów i ścisłej powtarzalności. Zadbaj jednak aby dzień malucha wyglądał podobnie. By pory drzemek, posiłków i snu były stale takie same. Zachęcaj malucha do samodzielności by nie przeżywał lęków związanych z niezaradnością i porażką.

Prawie trzylatek to idealny pomocnik domowy.
Słowa „mógłbyś”, „pomóż” brzmią dla niego bardzo zachęcająco. Chcąc się wykazać i sprawić przyjemność z dużym prawdopodobieństwem zaangażuje się w drobne prace domowe.

30 – 36 miesięcy to również doskonały czas wprowadzania małych obowiązków. Dziecko w tym wieku może poradzić sobie ze sprzątnięciem własnego pokoju czy też podaniem wody zwierzakowi jeśli taki jest w domu. Nie bójcie się również określać normy obowiązujące w domu. Mogą do nich należeć „jemy przy stole”, „złościmy się w swoim pokoju” itp. Wasz maluch być może będzie się buntował i próbował je łamać ale równie chętnie będzie się im podporządkowywać. W tym wieku dziecko uwielbia mieć zasady, które w jasny sposób określą co wolno, a czego nie wolno robić. Wprowadzone zasady nie tylko porządkują świat malucha, ale sprawiają, że jest on dla nich przewidywalny i ułożony.W efekcie ma to doskonały wpływ na poczucie bezpieczeństwa malca. Wprowadzone zasady to także informacja dla dziecka, że oto nie jest on pępkiem świata lecz ważnym członkiem pewnej społeczności.

Autor: mgr Marta Żysko-Pałuba, psycholog dziecięcy, Pracownia Psychologiczna NINTU